ต้นห้อม

ห้อมและครามเป็นพืชที่ให้สีครามเหมือนกัน แต่ยังมีต้นไม้อีกชนิดหนึ่งที่ให้สีครามเหมือนกันแต่ปัจจุบันไม่มีให้เห็นการใช้แล้วคือ ต้นเบิกหรือครามเถา ห้อมและครามเป็นพืชสองชนิดที่อยู่กันคนละชนิดและคนละวงศ์ ห้อมมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Strobilanthes cusia (Nees) Kuntze พืชวงศ์ Acanthaceae ส่วนครามมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Indigofera tinctoria L. พืชวงศ์ Leguminosae พืชล้มลุกตระกูลถั่ว

ภาพถ่าย : เกสรมาเฟีย จาก gonorththailand.com

ห้อม เป็นไม้พุ่มสูงได้ถึง 1.5 เมตร ลำต้นเป็นเหลี่ยมรูปทรงกระบอก ใบเดี่ยวเรียงตรงข้ามรูปรี กว้าง 2.5-6 ซม. ยาว 5-16 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ขอบใบหยักฟันเลื่อย ดอกสีม่วง ออกเป็นช่อที่ซอกใบ ดอกย่อยบานกว้าง 1.5-2 ซม. กลีบรองดอก 5 แฉก กลีบดอกเชื่อมกันเป็นหลอดโค้งงอ ปลายแยก 5 กลีบ เกสรตัวผู้ 4 อัน ผลเมื่อแก่แล้วจะแตกเมล็ดแบนสีน้ำตาลขนาดเล็ก

ฮ่อม หรือ ห้อม เป็นพืชล้มลุกอายุหลายปี มีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Strobilanthes cusia (Nees) Kuntze เป็นสมาชิกวงศ์ต้อยติ่ง (Acanthaceae) วงศ์ย่อย Ruellioideae เผ่า Ruellieae เผ่าย่อย Strobilanthinae ชื่อท้องถิ่นหลายชื่อได้แก่ ครามหลอย (แม่ฮ่องสอน) ฮ่อม (เหนือ) ฮ่อมเมือง (น่าน) ยามสี (เย้า-น่าน) ครามเขียว (ปักษ์ใต้)

ห้อมสามารถปลูกได้โดยใช้กิ่งหรือแยกหน่อไปปักชำ โดยเลือกตัดส่วนของลำต้นที่มีข้อและราก หรือใช้เมล็ดปลูกในที่ชื้นแฉะ ห้อมมีอายุไม่แน่นอนแล้วแต่สภาพภูมิอากาศในที่นั้นๆ แต่จะเติบโตดีในที่มีน้ำชุ่มชื้นอยู่เสมอ หรือใกล้แหล่งน้ำ เช่น ในป่าชื้นจะพบบริเวณใกล้ลำธาร ห้อมต้องการร่มเงามากไม่ชอบแสงแดดจัด ดังนั้นจะพบตามเขตป่าที่มีต้นไม้ใหญ่ร่มครึ้มและพบมาในภาคเหนือ

ความพิเศษของต้นห้อมคือ สามารถนำมาย้อมผ้า ซึ่งจะให้สีครามได้จากส่วนใบและลำต้นของต้นห้อมอายุ 6-8 เดือนที่พร้อมเก็บเกี่ยวโดยใช้กรรไกรตัดยอดให้มีความยาวประมาณ 15-20 ซม. หากมีต้นห้อมจำนวนมากสามารถเก็บได้ทั้งกิ่ง แต่หากมีน้อยให้เด็ดเป็นใบๆ เวลาที่เหมาะสมสำหรับตัดห้อมคือช่วงเช้า เนื่องจากจะได้ใบสดและให้สีดีกว่าการเก็บในช่วงบ่าย หลังจากตัดแล้วควรปล่อยต้นห้อมให้แทงยอดใหม่ สามารถเก็บเกี่ยวได้ทุก 2-3 เดือน หรือ 3-4 ครั้งต่อปี

นอกจากใช้ห้อมย้อมผ้าแล้ว ชาวล้านนายังใช้เป็นยาพื้นบ้าน ชาวบ้านจะใช้ใบต้มกับน้ำเปล่าดื่มลดไข้ แก้ปวดศีรษะเนื่องจากหวัดและยังบรรเทาอาการเจ็บคอ หลอดลมอักเสบ ต่อมท่อมซิลอักเสบ เป็นสมุนไพรบำรุงกำลัง รักษาแผลสด ห้ามเลือด และแก้อักเสบได้อีกด้วย ชาวเขาเผ่าอาข่าและลาหู่จะใช้รากและใบเคี่ยวหรือต้อมน้ำดื่ม แก้อาการปวดหลัง อาหารไม่ย่อย อาหารเป็นพิษ โรคกระเพาะอาหาร หรือตำใบพอกและคั้นน้ำทารักษาแผลสด แผลถลอก แก้อาการอักเสบจากพิษงู ตะขาบ แมงป่อง และแมลงอื่นๆ

บรรณานุกรม
นุชนาฏ ชาวปลายนา, จอมขวัญ เวียงเงิน. (2559). วิถี+วิธี หม้อห้อมเมืองแพร่. วิทยาลัยชุมชน, แพร่.

ประเดิมไลฟ์แรกของสาวๆ BNK48 ทั้ง 29 คน ผ่าน voov ไลฟ์สตรีมมิ่ง ในวันที่ 15 พฤษภาคม 2560 และต่อด้วย ไลฟ์เดียว 3 คนแรก คือ ปัญ น้ำใส และ เจนนิษฐ์ วันที่ 16-18-20 ตามลำดับ

ผ้าดิบ

กระบวนการตัดเย็บผ้าคงหนีไม่พ้นเรื่องผ้า (ไม่ได้กวนนะ) ผู้ตัดเย็บเสื้อผ้าทุกๆคนน่าจะรู้จักคำว่า ?ผ้าดิบ? เป็นผ้าที่ทอด้วยเส้นใยจากธรรมชาติที่ยังไม่ผ่านกระบวนการฟอก มีส่วนผสมของฝ้าย 100% หรือผสมเส้นใยสังเคราะห์ Polyester สีของผ้าดิบมีสีขาวและสีธรรมชาติออกเหลืองนวลเป็นผ้าที่ไม่มีลวดลาย เนื้อผ้าจะแข็งไม่ลื่นเป็นมัน การทอมีทั้งแบบบางจนถึงแบบหนา ทำให้มีหลากหลายของความหนาให้เลือกใช้งาน

ลักษณะของสีผ้าดิบ

ภาพจาก : www.ซื้อผ้า.com

ขนิดของผ้าดิบ

เครดิตภาพและชนิดของผ้าดิบ : www.phadib.com

ผ้าตาข่าย เป็นผ้าบางคล้ายผ้ามุ้ง มองเห็นเป็นตาข่ายถี่ มีความทนทาน ไม่บางจนขาดได้ง่าย คล้ายผ้าสาลู
ผ้าดิบลายขัดธรรมดา เป็นผ้าจะหนากว่าผ้าข่าย ผ้าจะเนื้อทึบกว่า มีความหนาประมาณผ้าเขียนป้าย
ผ้าดิบลายขัดหนา เป็นผ้าที่มีความหนาระดับกลาง แข็งแรง เนื้อหยาบเล็กน้อย
ผ้าลายสอง ธรรมดา เป็นผ้าที่มีลายเป็นแนวทแยงมุม มีความละเอียด เนื้อแน่น นิยมใช้ทำกระเป๋าผ้าดิบโลกร้อนมาก ตัดกางเกง ทำเสื้อผ้า มีความสวยงามเหมาะเป็นผ้าโชว์เนื้อผ้า
ผ้าลายสอง แบบหนา (คล้ายแบบผ้ายีนส์)
ผ้าลายสอง แบบหนาสีครีมธรรมชาติ
Cotton เป็นผ้าฝ้าย เนื้อมีสีครีมธรรมชาติ
ผ้าปลอกหมอน เป็นผ้าเนื้อละเอียด เรียบ สีขาว
แคนวาส (canvas) เป็นผ้าดิบเนื้อหนาแน่นคล้ายกระสอบ เหมาะทำกระเป๋า รองเท้า และอื่นๆ
แคนวาสหนาพิเศษ (canvas) เป็นผ้าดิบเนื้อหนาพิเศษ เนื้อผ้าเป็นแผ่นหนา เหมาะใช้ในอุตสาหกรรม

ส่วนผสมของเส้นใย

1. ฝ้าย (cotton) 100%
2. TC คือ ส่วนผสมของ Polyester 65% และ cotton 35% ทำจาก TC เกรดสูงสามารถย้อมได้

ผ้าดิบที่ทำจากฝ้าย 100% จะมีเนื้อค่อนข้างเหนียว ไม่ค่อยยืดหยุ่น ยับง่าย หดง่าย ดูดซึมน้ำได้ดี ระบายอากาศและความร้อนได้ดีทำให้สวมใส่สบายมีความชื้นประมาณร้อยละ 11 ซักรีดและทำความสะอาดง่าย ทนความร้อนได้ดี สามารถรีดด้วยความร้อนสูงได้ ย้อมสีและพิมพ์ลวดลายง่าย

"ผ้าฝ้ายที่ผ่านการตกแต่งด้วยเทคนิควิธีการผ่านไอน้ำหรือให้ความร้อน และใช้สารเคมีทำให้ผิวสัมผัส ราบเรียบ เป็นมัน คงทนต่อการเสียดสี ทนยับ แต่ถ้าไม่ได้ผ่านการตกแต่งส่งผลให้การยืดหยุ่นตัวน้อยลง ยับง่าย ความแข็งแรงหรือความเหนียวต่ำ ไม่ทนเชื้อราและแสงแดด ข้อจำกัดของผ้าฝ้ายจะเสื่อมคุณภาพง่าย เมื่อถูกความร้อนสูงจากเตารีด หรือแสงแดด ทำให้สีที่ย้อมจางลง ควรเก็บรักษาในที่แห้งไม่ควรให้มีความชื้นซึ่งอาจทำให้เกิดเชื้อราบนผืนผ้า? (phathai.tripod.com)