ใบบัวบกหรือบัวบก ประโยชน์ที่มีมากกว่า การแก้ช้ำใน
ใบบัวบกหรือบัวบก
ใบบัวบก หรือ บัวบก (Gotu kola) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Centella asiatica (L.) Urban. และมีชื่อท้องถิ่นอื่นๆ อย่างภาคใต้จะเรียกว่า ?ผักแว่น? ส่วนภาคเหนือจะเรียกว่า ?ผักหนอก? จำปาเครือ กะบังนอก, ผักหมอกช้าง ผักแว่น (จันทบุรี, ภาคใต้) เป็นต้น จัดเป็นพืชสมุนไพรที่มีต้นกำเนิดในแถบเอเชีย เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก มีกลิ่นฉุน มีรสขมหวาน
ส่วน ภาษาจีน "บัวบก" เรียก จิเสวี่ยเฉ่า หมายถึง หญ้าหรือสมุนไพร ที่เสมือนมีหิมะสะสมตัวอยู่ คือฤทธิ์เย็นมาก สามารถขับพิษร้อน การอักเสบทั้งหลาย"
เมื่อพูดถึงใบบัวบก อาจทำให้ทุกคนมักจะนึกถึง คนอาการช้ำใน อกหัก รักคุด ที่มักจะใช้สรรพคุณ แก้อาการ....แต่ ประโยชน์ของใบบัวบก มีมากกว่า....จนคาดไม่ถึงกันเลย อย่างเช่น น้อยคนนักที่อาจจะไม่รู้ว่า "ใบบัวบก มีสรรพคุณในการ บำรุงสมอง ไม่แพ้ แปะก๊วย" ที่นิยมทานกันเลยทีเดียว มีส่วนช่วยบำรุงสมอง ใช้ได้ทุกเพศทุก ทุกวัยทั้งเด็ก ผู้ใหญ่และคนชรา ซึ่งขึ้นตามธรรมชาติพบเห็นโดยทั่วไป หรือสามารถปลูกไว้เป็นพืชสวนครัวก็ได้
สารประกอบสำคัญ ๆ ที่มีอยู่ในใบบัวบก เช่น บราโมซัยด์ บรามิโนซัยด์ ไตรเตอพีนอยด์ มาดิแคสโซซัยด์ ซึ่งมีฤทธิ์ช่วยต้านการอักเสบ และยังมี กรดมาดิแคสซิค วิตามินบี1 วิตามินบี2 วิตามินบี6 วิตามินเอ วิตามินเค ธาตุแคลเซียม ธาตุแมกนีเซียม ธาตุโซเดียม และ กรดอะมิโน อย่าง แอสพาเรต กรดกลูตามิก เซรีน ทรีโอนีน อะลานีน ไลซีน ฮีสทีดิน เป็นต้น
สรรพคุณ สามารถใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้ท้องเสียหรือบิด แก้ลม แก้อ่อนเพลีย เมื่อยล้า เป็นยาบำรุงกำลัง ยาอายุวัฒนะ บำรุงผม บำรุงเอ็น มีฤทธิ์กล่อมประสาท บำรุงสมอง ช่วยความจำ ลดความอ่อนล้าของสมอง เป็นต้น
ฤทธิ์ ที่ได้รับจากการใช้ใบบัวบก ใช้ในการสมานแผลและลดการอักเสบทำให้แผลหายเร็ว ใบและต้นสดตำคั้นน้ำพอก แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก แผลฝีหนองยับยั้งการแข่งตัวของเซลล์มะเร็ง ชนิด Ehnlich ascites และ Dalton's Lymyhoma ascites เจ็บอกแก้ช้ำใน พกซ้ำ และบำรุงกำลัง เป็นต้น
ประโยชน์ที่ได้รับ จาก ใบบัวบก นอกจากจะช่วยในเรื่องการรักษาโรคแล้ว ยังสามารถนำมาใช้ในการบำรุง รักษาผิว และ สิว ได้อีก เช่น
1. ใบบัวบก ช่วยคืนความอ่อนเยาว์ ย้อนอายุและวัย และ สรรพคุณใช้เป็นยาอายุวัฒนะ
2. ช่วยเสริมสร้างและกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและอีลาสติน
3. มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยต่อต้านการเสื่อมของเซลล์ต่างๆในร่างกาย
4. ประโยชน์ของใบบัวบก ช่วยบำรุงและรักษาสายตา ฟื้นฟูรอบดวงตา เพราะบัวบกมีวิตามินเอสูง
5. ช่วยเสริมการทำงานของ กาบา (GABA) ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทที่ช่วยรักษาสมดุลของจิตใจ จึงช่วยผ่อนคลายและทำให้หลับง่ายขึ้น และ
ช่วยทำให้เลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ได้ดียิ่งขึ้น
6. ประโยชน์ของใบบัวบกช่วยกระตุ้นการสร้างเนื้อเยื่อใหม่
7. ช่วยทำให้จิตใจสดชื่น อารมณ์แจ่มใส และ ช่วยทำให้หน้าตาสดใส เหมือนเป็นวัยรุ่น
8. ช่วยสมานแผล และ ลดอาการอักเสบจากแผลได้ดี
9. ลบรอยตีนกาตื้นๆ ด้วยน้ำใบบัวบก ด้วยการนำบัวบกมาล้างน้ำให้สะอาด นำไปปั่นจนละเอียด แล้วนำน้ำที่ได้มาใช้สำลีชุบน้ำทาทั่วบริเวณหางตาหรือ
ทั่วใบหน้าทิ้งไว้ประมาณ 15 นาทีแล้วล้างออก โดยควรทาทุกวันก่อนนอน เป็นต้น
และยังสามารถนำมาดัดแปลง โดยสกัดสารจากใบบัวบกมาผลิตเป็น สบู่ใบบัวบก ช่วยยับยั้งแบตทีเรีย รักษาสิว ทำให้ผิวหน้าขาวกระจ่างใส ผิวหน้าเต่งตึง
ประโยชน์ ทางด้านการรักษาโรค จากการใช้ใบบัวบก เช่น
1. ช่วยรักษาอาการตาอักเสบบวมแดง ด้วยการใช้ใบบัวบกล้างน้ำสะอาด คั้นเอาแต่น้ำนำมาหยดที่ตา 3-4 ครั้งต่อวัน
2. ช่วยบำรุงประสาทและสมองเหมือน ใบแปะก๊วย
3. ช่วยทำให้ความจำดีขึ้น และทำให้มีปฏิภาณไหวพริบเพิ่มมากขึ้น และ ช่วยเพิ่มความจำในผู้สูงอายุ ยังเชื่อว่าใบบัวบกมีส่วนช่วยเพิ่มไอคิว ความฉลาด
และความสามารถในการเรียนรู้
4. สามารถชะลออาการของโรคสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ สตรีวัยทอง หรือโรคอัลไซเมอร์ หรืออาการหลงลืมระยะสั้นได้ ช่วยเพิ่มสมาธิ แก้สมาธิสั้น
และเพิ่มความสามารถในการจัดสินใจเฉพาะหน้า
5. แก้อาการปวดศีรษะ ปวดศีรษะข้างเดียว และช่วยแก้อาการวิงเวียนศีรษะ และผ่อนคลายความเครียด สามารถใช้เป็นบำรุงกำลัง บำรุงร่างกาย
บำรุงโลหิตในร่างกาย บำรุงหัวใจ และยังช่วยฟื้นฟูสุขภาพจากโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ
6. ใช้เป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยบำรุงเสียงช่วยรักษาอาการเจ็บคอ ด้วยการใช้บัวบกสดประมาณ 1 กำมือ นำมาตำคั้นเอาน้ำแล้วเติมน้ำส้มสายชู 1-3 ช้อนแกง
แล้วจิบกินบ่อยๆช่วยแก้กระหายน้ำช่วยแก้อาการร้อนใน ตัวร้อน
7. ใบบัวบกมีสารยับยั้งหรือชะลอการขยายตัวของเซลล์มะเร็ง ช่วยต่อต้านโรคมะเร็ง
8. ช่วยรักษาโรคเบาหวาน ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดในผู้ป่วยโรคเบาหวานได้ดี
9. ช่วยรักษาโรคดีซ่านจากภาวะร้อนชื้น ด้วยการใช้บัวบก 30 กรัม น้ำตาลทรายกรวด 30 กรัม ต้มน้ำดื่ม ช่วยรักษาโรคโลหิตจาง
10. ช่วยรักษาอาหารหืด ช่วยรักษาโรคความดันโลหิตสูง ด้วยการใช้ต้นสด 1 กำมือต้มกับน้ำแล้วนำมาดื่ม
หรือจะใช้บัวบกสดๆทั้งต้นประมาณ 30 กรัมนำมาค้น เอาน้ำ เติมน้ำตาลเล็กน้อยแล้วดื่มกินประมาณ 5-7 วัน
11. ช่วยรักษาโรคลมชักและช่วยรักษาโรคหลอดลมอักเสบ
12. ช่วยรักษาอาการเต้านมอักเสบเป็นหนองในระยะแรก ด้วยการใช้บัวบกและเปลือกของลูกหมาก 1 ผล นำมาต้มกับเหล้าดื่ม เป็นต้น
อาหาร ง่าย ๆ กับ เมนู ใบบัวบก เช่น ไข่เจียวใบบัวบก , ยำปลาทูน่า กับ ใบบัวบก , น้ำใบบัวบก , ยำทะเลใบบัวบก , ใบบัวบกกับน้ำพริก ต่างๆ เป็นต้น
คำเตือนและคำแนะนำ สรรพคุณของใบบัวบกการรับประทานใบบัวบกคุณควรพิจารณาพื้นฐานของร่างกาย อย่ามองแต่สรรพคุณเพียงอย่างเดียว
1. บัวบกไม่เหมาะกับคนที่มีภาวะเย็นพร่อง หรือขี้หนาว ท้องอืดบ่อยๆ การรับประทานบัวบกในปริมาณที่มากเกินไป จะทำให้ธาตุในร่างกายเสียสมดุลได้
เพราะเป็น ยาเย็นจัด แต่ถ้ารับประทานในขนาดที่พอดีแล้วจะไม่มีโทษต่อร่างกายและได้ ประโยชน์สูงสุด
2. การดื่มน้ำบัวบกติดต่อกันทุกวันให้ดื่มแค่วันละประมาณ 50 มิลลิลิตร การกินเพื่อเป็นยาบำรุง ต้องกินตามขนาดที่ระบุไว้ ถ้ากินใบบัวบกสดๆ
ในปริมาณน้อย เช่น วันละ 2-3 ใบทุกวัน ก็ไม่เป็นอะไร หรือจะกินน้ำคั้นบัวบกแก้ช้ำในหรือร้อนใน ติดต่อกัน 1 สัปดาห์ก็ได้
3. ถ้ากินเป็นผัก จิ้มครั้งละ 10-20 ใบ ต่อสัปดาห์ไม่ถือว่าเป็นอันตรายต่อสุขภาพ แต่ถ้ากินติดต่อกัน 10 วันอาจจะเป็นพิษกับร่างกายได้
4. การเก็บใบบักบกอย่าเก็บมาเฉพาะใบ เพราะจะทำให้ได้ตัวยาสมุนไพรมาไม่ครบ ให้ถอนมาทั้งต้นและราก เพราะในส่วนของรากจะมีตัวยาสมุนไพรอยู่ด้วย
5. ไม่ควรนำใบบักบกไปตากแดด เพื่อทำให้แห้ง เพราะจะทำให้สูญเสียตัวยาสมุนไพรซึ่งอยู่ในน้ำมันหอมระเหยได้ โดยให้ผึ่งลมตากไว้ในที่ร่มอากาศ
ถ่ายเทสะดวก เมื่อแห้งแล้ว ให้นำมาใส่ขวดปิดฝาให้สนิทป้องกันความชื้น
เครดิต ข้อมูลบางส่วนจาก greenerald.com, ภาพประกอบจาก news.8888.in.th